توصيه‌هاي مهم پزشکي به رانندگان

          admin 
            بازدید : 1948
          جمعه 15 اسفند 1393
           نظرات (0)
        

رانندگي از آن شغل‌هاي پراسترسي است که کلي عوارض جسمي و رواني در پي دارد، ولي با داشتن آگاهي‌هاي لازم مي‌توان امکان بروز اين عوارض را به حداقل رساند.

رانندگان در حين رانندگي در وضعيتي قرار دارند که به واسطه نيروهاي وارده بر مفاصل بدن‌شان (ستون فقرات، زانو، ران و مفصل مچ ‌پا) در طولاني‌مدت دچار عارضه مي‌شوند.

رانندگان در کشور ما اعضاي يکي از بزرگ‌ترين صنايع کشور (صنعت حمل و نقل) هستند. ما نزديک به 400 هزار راننده حرفه‌اي در سطح کشور داريم که از راه رانندگي امرار معاش مي‌کنند و اين باعث مي‌شود که صنعت حمل ونقل، بزرگ‌ترين نيروي کار کشور ما را تشکيل بدهد، ولي متاسفانه در اين صنعت بزرگ، آگاهي و آشنايي لازم را در زمينه طب کار و سلامت شغلي رانندگي نداريم. به عنوان مثال در زمينه رانندگي در بيشتر موارد کارفرمايي نداريم و عملا رانندگان خويش‌کارفرما هستند و در نتيجه خودشان هستند و وسيله نقليه‌شان. يعني از امکاناتي که در قانون براي پرسنل يک حرفه پيش‌بيني مي‌شود، محروم‌اند. حتي انجمن‌هاي صنفي و حرفه‌اي هم که معمولا براي تامين نيازهاي حقوقي و معاينات دوره‌اي‌ بر کارگران نظارت مي‌کنند، به رانندگان توجه زيادي نمي‌کنند. در نتيجه ما مي‌بينيم يک راننده با يک بيماري در طولاني‌مدت کار مي‌کند و زماني ما متوجه‌اش مي‌شويم که عوارض جاني و مالي آن را مي‌بينيم.
عوارض حاصل از رانندگي چه چيزهايي است و آيا اين عوارض مربوط به همه راننده‌ها مي‌شود يا فقط قشر خاصي از آنها را درگير مي‌کند؟

ما يک‌سري از رانندگان را داريم که به طور معمول در سطح شهر مشغول به کار هستند، ولي رانندگي شغل اولشان نيست و يک‌سري هم افرادي هستند که درآمد اصلي‌شان از راه رانندگي به دست مي‌آيد و بحث ما در مورد اين دسته جدي‌تر است، زيرا حرفه ي رانندگي علي‌رغم اينکه سبب خستگي شديد راننده مي‌شود، عملا تحرک چنداني ندارد و اين عدم فعاليت سبب ايجاد عوارض جسمي گوناگون در رانندگان مي‌شود که مهم‌ترين اين عوارض، مشکلات اسکلتي - عضلاني است و اين افراد در بسياري از مفاصل بدن‌شان از جمله ستون مهره ي کمري ، مفصل زانو ، گردن، شانه، مچ‌دست ، آرنج، مچ‌پا و تقريبا همه مفاصل دچار عارضه مي‌شوند و اين همه به خاطر غلط نشستن و طولاني بودن آن است.

نشستن صحيح در رانندگي

صندلي وسيله‌اي است که راننده همواره با آن همراه است و حتما بايد قابليت تنظيم داشته باشد. قد، وزن، طول ران و طول ساق‌ پاي همه راننده‌ها مثل هم نيست. پس راننده بايد بتواند شيب صندلي، نحوه نشستن، فاصله‌اش از کف اتومبيل، فاصله‌اش از فرمان و .... را تنظيم کند.

آینه‌ها باید دید مناسبی را برای شما از اطراف خودرو ایجاد کنند و به همین خاطر، با توجه به وضعیت صندلی راننده، باید تنظیم شوند. تنظیم آینه‌ها نیز به گونه‌ای است که کمترین فشار و کشیدگی برای دیدن اطراف برای راننده ایجاد شود. تنها همین تنظیم مناسب آینه‌ها کافی است تا در مسافرت‌های طولانی، چشم‌ها کمتر دچار خستگی شوند. برای ایمنی بیشتر در سفر، بهتر است هر چند وقت یک‌بار، تنظیم آینه‌ها، دوباره انجام شود.

حالت صحیح پاها

نکته دیگر این است که با عجله وارد خودرو نشوید؛ اول داخل صندلی نشسته و سپس پاها را به سمت داخل بچرخانید. هنگام خارج شدن نیز اول پاها را خارج کنید و سپس بدن را بیرون ببرید. قبل و بعد از رانندگی، اجسام و لوازم سنگین، بلند نکنید؛ چند دقیقه به بدن خود استراحت دهید و با کمی کش و قوس، فشار را از بدن‌تان خارج کنید. وضعیت مناسب بدن در هنگام رانندگی باعث کاهش صدمات ناشی از رانندگی‌های طولانی‌مدت شده و همچنین، می‌تواند باعث کاهش آسیب‌ها در هنگام بروز تصادف شود؛ تنها نیاز به صرف کمی وقت، برای بهتر نشستن و برخی تنظیمات است.

پرهیز از فشار و جمع‌کردن عضلات
پاها باید به گونه‌ای قرار گیرند که کمترین فشار در ناحیه ران ایجاد شود و همچنین، کشیدگی در عضله پشت ساق پا ایجاد نشود. پاها باید تا حدّ ممکن در وضعیت ۹۰ درجه باشند و از بدن باز نشده نباشند؛ ضمن اینکه، پاها باید به راحتی بتوانند به پدال‌ها برسند و نیازی به جمع کردن و کشیده شدن بیش از حدّ عضلات نباشد. همچنین برای ارتباط دست‌ها با چرخ فرمان نیز باید همین شرایط برقرار باشد. دست‌ها نباید خیلی دور یا خیلی نزدیک به چرخ فرمان باشند. اگر به مدت زیادی با دست‌های نزدیک به فرمان و جمع‌شده، رانندگی کنید، این کار باعث ایجاد فشار در ماهیچه‌ها و شانه و آرنج و سپس عضلات گردن شده و در هنگام بروز تصادف، می‌تواند شدت جراحات را افزایش دهد. دست‌ها ضمن این که باید حالت افقی داشته باشند، باید در وضعیت راحتی قرار بگیرند.

ضمن اين که پزشکان بروز اختلال در دستگاه گردش خون را هم يکي از مشکلات رانندگان مي‌دانند. همچنين ثابت بودن راننده در وضعيت نشسته و آويزان ماندن پا به مدت طولاني موجب بيماري تورم رگ‌هاي پا يا واريس مي‌شود.

از کجا بفهميم که تنظيم‌ صندلي استاندارد است؟

صندلي را بايد در موقعيتي تنظيم کنيم که فرورفتگي‌ها و بيرون‌آمدگي‌هاي پشت را بپوشاند. زاويه زانو هم بايد يک زاويه نسبتا باز باشد. به هيچ‌وجه پا نبايد کشيده باشد و بايد به راحتي به پدال‌ها برسد.

لم را طوري تنظيم كنيد كه هنگامي كه دست خود را روي فرمان مي گذاريد مچ دستتان فرمان را لمس كند و در زمان تعويض دنده ، كتفتان از لم صندلي جدا نشود .

راننده‌ها براي سالم ماندن بايد چه نکاتي را رعايت کنند؟

- نکته اول اين است که وقتي به يک پزشک به هر علتي مراجعه مي‌کنند، حتما به وي بگويند که راننده هستند و مجبورند ساعت‌هاي طولاني پشت‌ فرمان قرار بگيرند، چون يکي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي رانندگي اين است که راننده در زمان کار بايد هوشياري کامل داشته باشد و هر چيزي که اين سطح هوشياري را پايين بياورد، مانند مصرف يک داروي ساده، خطرناک است و ما مکررا مواردي را داشته‌ايم که راننده بنا به دستور پزشک، دارويي را مصرف کرده و در حين رانندگي دچار خواب‌آلودگي و در نتيجه سانحه شده است. بنابراين توصيه ما به پزشکان و رانندگان تنظيم زمان مصرف دارو است.

به عنوان مثال مصرف داروهاي آنتي‌هيستامين، داروهاي ضداضطراب و ضدافسردگي در حين رانندگي يا نيم تا يک ساعت قبل از رانندگي اکيدا ممنوع است.

- نکته دوم درباره بيماري‌هايي است که ممکن است فرد راننده داشته باشد؛ مثل بيماري ديابت يا بيماري‌هاي قلبي و ... . اين بيماري‌ها حتي ممکن است در حرفه رانندگي تشديد شوند و يا راننده به دليل ابتلا به آن بيماري، يک‌سري توجهات خاص نياز داشته باشد. به عنوان مثال تاکيد ما به رانندگان مبتلا به ديابت که دارو مصرف مي‌کنند، اين است که هميشه همراه‌شان يک ماده غذايي شيرين داشته باشند تا زماني که قند خون‌شان ناگهان پايين آمد، از آن ماده غذايي شيرين بخورند. همچنين رانندگان مبتلا به بيماري‌هاي قلبي، بايد داروهاي خودشان را سر ساعت مصرف کنند. به هر حال اين افراد تحت استرس و فشار رواني و جسمي هستند و اين استرس ممکن است عارضه قلبي‌شان را تشديد کند.
بعضي راننده‌ها بنا به مقتضيات شغلي خود مجبورند در ساعات غيرمعمول، مثلا از شب تا صبح، رانندگي کنند. چه خطراتي اين ‌‌گروه از رانندگان را تهديد مي‌کند؟

اين امر سبب ايجاد اختلال خواب مي‌شود، يعني زماني که فرد بايد استراحت کند، مشغول به کار است و از طرفي، توانايي استراحت در روز را هم ندارد، چون همان‌طور که مي‌دانيد بدن ما از لحاظ ساختار دروني در محيطي مي‌تواند به خواب برود که براي استراحت مناسب باشد؛ به طور مثال اگر نور شديد در محيط وجود داشته باشد، بدن نمي‌تواند به خواب برود، زيرا يکي از عواملي که سبب مي‌شود انسان بيدار بماند، نور است.
اين گروه از رانندگان بايد چه کار کنند تا عوارض شغلي در آنها کمتر شود؟

اين رانندگان بايد در اتاقي بخوابند که پرده ضخيم دارد يا از چشم بند استفاده کنند تا چشم در مواجهه با نور نباشد و به يک آرامش نسبي برسند و از همه مهم‌تر بين ساعت 12 نيمه شب تا 4 صبح رانندگي نکنند و سعي کنند بخوابند. مشکل ديگر خواب در روز، سر و صدا است و همه اينها سبب ايجاد اختلال خواب مي‌شود. اختلال خواب موجب مي‌شود توانايي کار براي رانندگي بعدي کاهش پيدا کند و همين امر سبب گرايش بعضي از رانندگان به مصرف مواد محرک و مخدر مي‌شود. لازم به توضيح است که با مصرف مواد مخدر، عملا مغز را فريب مي‌دهيم، چون مواد مخدر خستگي و خواب را برطرف نمي‌کند، بلکه راه‌هايي که انتقال پيام خستگي و خواب را به مغز بر عهده دارند، مي بندد و مغز به صورت کاذب احساس خستگي و خواب نمي‌کند و به بدن دستور حرکت مي‌دهد. بايد بدانيد به ازاي يک سال استفاده از مواد مخدر و کار کشيدن از بدن در حالي که بدن نياز به استراحت دارد، فرد ده سال فرسوده مي‌شود و ظاهري مسن و پير پيدا مي‌کند.

راننده‌ها در طول شبانه‌روز، چند ساعت مجاز به رانندگي هستند؟

طبق قانون وزارت کار، 8 ساعت کار در روز يا 40 ساعت در هفته به عنوان ساعت استاندارد کار در کليه مشاغل در نظر گرفته شده است، ولي ما معتقديم که بد نشستن و بد رانندگي کردن ايجاد عارضه مي‌کند؛ چه شما در روز نيم ساعت پشت فرمان بنشينيد، چه 5 ساعت. البته کسي که 5 ساعت با نشستن نامناسب رانندگي مي‌کند، سريع‌تر دچار عارضه مي‌شود تا فردي که نيم تا يک ساعت در روز رانندگي مي‌کند که البته اين فرد هم در طولاني مدت دچار عارضه خواهد شد، يعني اگر طرز نشستن راننده اشتباه باشد، در درازمدت دچار عوارض اسکلتي - عضلاني خواهد شد، چون در حرفه رانندگي مفاصل بدن بدون حرکت است. ستون مهره‌اي ناحيه گردني، مفاصل شانه‌ها، مفاصل ستون مهره‌‌اي کمري و پشتي و سينه‌اي، لگن، مفصل ران و زانو همه ثابت هستند و بايد بدانيد که اگر از عضله، مفصل يا عضوي از بدن کار نکشيم، بدن کم‌کم آن را ضعيف مي‌پندارد. به عنوان مثال اگر از عضلات پشتي کار نکشيم، اين عضلات به تدريج فرسوده شده و تحليل مي‌روند.

در افرادي که شغل‌شان مانند راننده‌ها نشستني انجام مي‌شود،مثل پشت ميز نشين ها ، عضلات کناري ستون فقرات در درازمدت تحليل مي رود و فرسوده مي‌شود. بنابراين کوچک‌ترين فشار يا آسيب به ستون مهره‌ها خيلي جدي بايد گرفته ‌شود.

از طرفي بد نشستن سبب مي‌شود آب ديسک بين مهره‌اي در ستون فقرات از بين برود و قابليت ارتجاعي خود را از دست بدهد و به محض وارد شدن يک ضربه يا فشار، ساختمانش به هم ريخته و سبب بيرون‌زدگي ديسک ‌شود که روي اعصاب ناحيه از جمله عصب سياتيک فشار وارد مي‌کند و بيمار از دردي در ناحيه کمر شکايت مي‌کند که از ران شروع شده و تا پايين پايش تير مي‌کشد.